Ağız ve Diş Sağlığı Nedir?

Hastanelerin ve benzeri sağlık kuruluşlarının ağız, diş, diş eti ve çene bölgesiyle ilgili hastalıklara gerekli tıbbi müdahalenin yapılmasından sorumlu birimine ağız ve diş sağlığı birimi adı verilmektedir. Bu birimde çalışan sağlık görevlileri başhekim, diş hekimi, diş teknisyeni, diş protez teknisyeni, röntgen teknisyeni, hemşire, sterilizasyon hemşiresi şeklinde sıralanmaktadır.

Ağız ve diş sağlığı sorunları çok çeşitli şekillerde yaşanabilmektedir. Genetik yapı, yaş, kişisel bakım ve hijyen kurallarına dikkat etme/etmeme, beslenme şekli gibi pek çok etkene bağlı olarak ağız ve diş sağlığı sorunları yaşanabilmektedir. Bu durum, ağız ve diş sağlığı bölümünün pek çok alt biriminin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu bölümler; ortodonti, periodontoloji, pedodonti, ağız ve çene cerrahisi, endodonti ve estetik diş hekimliği şeklinde sınıflandırılmıştır. Bu birimlerden her biri ayrı bir hastalık ile ilgilenirken kimi zaman kompleks durumlarda alt birimler arasında iş birliği kurulabilmektedir.

Ağız ve diş sağlığı biriminde hastanın şikayeti ilgili sağlık hizmeti veren kişi tarafından ayrıntılı bir şekilde dinlenmekte ve ardından gerekli testler yapılmaktadır. Bu esnada doktorun muayenesi, hastanın sağlık geçmişini dinlemesi önem taşımaktadır. Hastanın verdiği bilgiler ve test sonuçları ışığında teşhis konulmaktadır. Yapılan teşhise göre uygulanacak tedavi yöntemi hasta ile paylaşılmalıdır. Tedavi yöntemleri, yaşanan ağız ve diş sağlığı problemine göre farklılaşmaktadır.

Ağız ve Diş Sağlığı Hangi Hastalıklara Bakar?

Yukarıda belirtildiği üzere, ağız ve diş sağlığı sorunları çeşitli olabilmektedir. Buna bağlı olarak ağız ve diş sağlığı birimi, kendi içinde gruplara ayrılarak faaliyet göstermektedir. Aşağıda ağız ve diş sağlığı biriminin hangi hastalıklarla ilgilendiği sınıflandırılarak açıklanmıştır.

Koruyucu Diş Hekimliği:

Özellikle gençlik ve çocukluk döneminde diş ve ağız sağlığı önem taşımaktadır. Bu dönemde kişinin düzenli kontrol yaptırması ve kişisel hijyen kurallarına dikkat etmesi gerekmektedir. Bu yaş grubundaki kişilere azı dişlere fissür örtücü uygulama, topikal flor uygulama gibi yöntemler uygulanabilmektedir.

Ortodonti:

Dişlerde çarpıklık, alt ve üst çene uyumsuzlukları, ağız kapanışında dişlerde görülen bozukluklar ortodonti biriminin alanına girmektedir. Dişlerde görülen bu tip bozukluklar kişilerin hem dış görünüşünün estetiğini bozabilmekte hem de çiğneme sorunu gibi problemlere davetiye çıkarabilmektedir. Halk arasında tel tedavisi diye bilinen ortodontik tedavi, bu ve benzeri ağız ve diş sağlığı hastalıklarında kullanılmaktadır.

Periodontoloji:

Periodontoloji birimi, diş eti hastalıklarıyla ilgilenmektedir. Diş eti iltihabı ile başlayan diş eti hastalıkları, diş dökülmesi, diş taşı, diş eti çekilmeleri, periodontitis (dişleri destekleyen dokular ile alveol kemikte hasar oluşması) gibi sorunlara yol açmaktadır. Diş eti hastalıklarının belirtileri aşağıdaki gibi sıralanmakta olup bu belirtilere sahip olan kişilerin periodontoloji birimine başvurması gerekmektedir:

• Diş eti kanaması,
• Diş etinde kızarma ve şişme,
• Dişlerin sallanması, uzaması,
• Diş ile diş eti arasından gelen iltihap,
• Dişlerin yer değiştirmesi,
• Diş eti çekilmeleri ve buna bağlı olarak açığa çıkan kök yüzeylerinde görülen hassasiyet,
• Ağızda kötü koku ve tat,
• Dişlerin arasında ya da diş etinin kenarlarında diş taşlarının yol açtığı siyah alanlar.

Pedodonti:

Çocukluk döneminde görülen ağız ve diş sağlığı sorunları pedodonti biriminde tedavi edilmektedir. Bu birim, 0-15 yaş arası hastaları kabul etmektedir. Bu yaş grubundaki hastaların dişsiz dönem, süt dişlerinin çıkmaya başladığı dönem, karışık dişlenme dönemi (süt dişlerin ve sürekli dişlerin bir arada görüldüğü dönem), sürekli dişlerin tamamlanma dönemi gibi evrelerde yaşadıkları ağız ve diş sağlığı sorunları, pedodonti biriminde değerlendirilmektedir.

Pedodonti biriminde diş çürükleri, erken dönem diş kayıpları gibi var olan problemler tedavi edildiği gibi aynı zamanda önleyici ve koruyucu sağlık hizmetleri de verilmektedir. Bu hizmetler arasında protez, yer tutucular, fissür örtücü, fluorid jeli ve fluorid verniği gibi uygulamalar yer almaktadır.

Ağız ve Çene Cerrahisi

Çene kemiklerinde kist ve lezyon oluşumu, diş ve çene kırıkları, implant tedavileri, çene kemiklerinde görülen boyut kayıpları gibi hastalıkların tedavisinde ağız ve çene cerrahisi birimi rol oynamaktadır. Bu hastalıkların tedavisinde kemik tozu (greft) uygulamaları, sinüs lifting (sinüs yükseltilmesi), apikal rezeksiyon gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Yapılan işlemler sırasında lokal anestezi uygulanmaktadır.

Ayrıca ağız içerisinde yumuşak ve sert dokularda (damak, dil, yanak, dudak, kaslar; kemikler ve dişler) meydana gelen tümör veya kist oluşumlarının tedavisinde de ağız ve çene cerrahisi birimi görev almaktadır.

Endodonti:

Dişlerde sinir ile damar paketlerinin bulunduğu pulpa dokusunun hasar görmesi sonucu dişlerin canlılığını yitirmesi sorununun tedavisinde endodonti birimi görev almaktadır. Tedavi ihmal edildiği takdirde diş dökülmeleri ve diş köklerinde lezyonlar gibi sağlık problemleri yaşanabilmektedir.

Kök kanal tedavisi, dental travma tedavisi, kök kanalı boşluğuna (kuronal restorasyon işleminin yapılması için) post yerleştirilmesi ve benzeri endodontik uygulamalar, bu birimin çatısı altında ele alınmaktadır.

Estetik Diş Hekimliği:

Dişlerde çarpık görüntü, diş yüzeyinde ya da şeklinde bozulmalar, diş etleri ile diş arasındaki fiziksel uyum, çürük, renklenme gibi sorunlar estetik diş hekimliği biriminde tedavi edilmektedir. Hastaya daha estetik bir gülüş kazandırma amacıyla kompozit veya porselen lamine, porselen veneer, beyazlatma, diş eti düzenlemeleri gibi uygulamalara başvurulmaktadır.