Ortopedi ve Travmatoloji Nedir?
Ortopedi ve Travmatoloji, kemik, eklem, kas, tendon ve bağ doku gibi iskelet sistemi ile ilgili problemleri; önlemek, teşhis ve tedavi etmekle ilgilenen tıp dalıdır. Bu bölümde hastaların doğuştan gelen anomalileri, yaralanmaları, kırıkları, çıkıkları, tendon ve bağ yaralanmaları, eklem ağrıları ve diğer ortopedik rahatsızlıklar tedavi edilir. Bu alanda çalışan uzmanlar aynı zamanda cerrahi operasyonlar gerçekleştirerek kesin tedavi çözümleri sunar. Ortopedi ve Travmatoloji bölümü, başta sporcular, yaşlılar ve çocuklar olmak üzere her yaştan insan için tedavi sağlar.
Ortopedi ve Travmatoloji Hangi Hastalıklara Bakar?
Ortopedi ve travmatolojide, sporcular, yaşlılar ve çocuklar gibi farklı grupların iskelet sistemi ile ilgili hastalıklarının tedavisi gerçekleştirilir. Ortopedi ve travmatolojide tedavi edilen hastalıklar şöyle gruplandırılabilir:
- Sporcularda görülen ortopedik hastalıklar: Bu grupta spor esnasındaki yaralanmalar ve genel sporcu hastalıkları yer alır. Grupta yer alan hastalıkların bazıları şunlardır; menisküs, omuz rotator manşet yırtığı, kalça labrum yırtığı, omuz eklem osteoartriti, artroskopik bankart (omuz çıkığı), tendon yaralanmaları ve daha pek çok çeşitli kırık, çıkık ve yırtıklar.
- Çocuklarda görülen ortopedik hastalıklar: Ortopedi ve travmatolojide tedavi edilen çocuk hastalıkları doğuştan olabileceği gibi sonradan da meydana gelebilir. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır; doğumsal kalça çıkığı, skolyoz (kamburluk), düz taban, serebral palsi, ayak bileği çıkığı, kas distrofileri ve çeşitli doğumsal anomaliler.
- Yaşlılarda görülen ortopedik hastalıklar: Yaşlılarda görülen ortopedik hastalıklar olarak gruplandırılabilecek hastalıklar, genellikle belirli bir yaştan sonra görülse de nadiren daha genç yaşlarda da görülebilir. Genelde belli bir yaştan sonra ortaya çıkan bu hastalıklardan bazıları; kalça, diz, omuz ve dirsek protezleri ile bu protezlerin enfeksiyonları, osteoporoz (kemik erimesi), romatoid artrit (romatizma), gonartroz (diz kireçlenmesi), koksartroz (kalça kireçlenmesi), bel fıtığıdır.
- Cerrahi müdahale gerektiren ortopedik hastalıklar: Ortopedik hastalıklar arasında kırıklar, tümörler gibi cerrahi müdahale gerektiren pek çok hastalık bulunur. Bazı ortopedik hastalıklarda uygulanan cerrahiler; tendon transferleri, kol ve bacak kemiklerinin uzatılması, tümör operasyonları, amputasyonlar ve çeşitli kırık çıkık ameliyatları olarak sıralanabilir.
Ortopedi ve Travmatoloji Hastalıkları Neden Olur?
Ortopedi ve travmatoloji hastalıkları, genellikle eklem, kemik, kas, tendon ve bağlarda meydana gelen yaralanma, deformite veya hasar sonucu ortaya çıkar. Ortopedi ve travmatoloji hastalıklarının nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Spor yaralanmaları: Spor aktiviteleri sırasında meydana gelen darbeler, çarpışmalar veya ani hareketler, eklem ve kemik yaralanmalarına neden olabilir.
- Genetik faktörler: Bazı ortopedik hastalıklar, doğuştan gelen genetik bozukluklar nedeni ile ortaya çıkabilir. Aynı zamanda bazı hastalıklara genetik yatkınlıktan dolayı da ortopedik sorunlar oluşabilir.
- Yaşlanma: Yaşlandıkça kemikler, kaslar ve eklem dokuları zayıflar ve kireçlenme, osteoporoz gibi hastalıklara daha yatkın hale gelir.
- Enfeksiyonlar: Kemik veya yumuşak dokularda meydana gelen enfeksiyon, iltihaplı romatizmaya ve kemik erimesine neden olabilir.
- Travmalar: Düşmeler, araç kazaları, kesikler, kırıklar ve çatlaklar gibi travmatik yaralanmalar, kemik, kas ve eklem hasarı oluşturabilir.
- Metabolik hastalıklar: Diyabet ve gut hastalığı gibi bazı metabolik hastalıklar, kemik ve eklem sağlığını etkileyebilir ve çeşitli ortopedik sorunlara neden olabilir.
Ortopedi ve Travmatolojide Kullanılan Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Ortopedi ve Travmatolojide, hastalıkların tanısı için detaylı bir anamnez sonrasında uzman bir doktor tarafından fiziki muayene gerçekleştirilir. Hastanın şikayetleri doğrultusunda yapılan fiziki muayene önemli ölçüde bilgiler verse de bazı durumlarda kemik, kas ve bağ dokunun detaylı bir şekilde görüntülenmesi gerekir. Bu yüzden çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanılarak kırık, çıkık, tümor oluşumu gibi durumların tanısı konulur. Ortopedi ve Travmatolojide kullanılan tanı yöntemleri şunlardır:
- Radyografiler (X-ışınları): Kırıklar, çıkıklar, kemik tümörleri, enfeksiyonlar ve diğer kemik sorunlarının tespiti için kullanılır.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Kas, tendon, bağ, kemik iliği ve diğer yumuşak dokuların detaylı görüntüsünü oluşturmak için kullanılır.
- Bilgisayarlı tomografi (BT): Kemiklerin detaylı görüntüsü için kullanılan BT, 3 boyutlu bir görüntüleme sağlar.
- Elektromiyografi (EMG): Kasların doğal elektriksel aktivitesini belirlemek için kullanılan bir test olan EMG, hastalığın nedeninin kaslardan kaynaklı olup olmadığını tespit eder.
- Ultrasonografi: Eklemler, kaslar ve tendonlar gibi yumuşak dokuların görüntülenmesi için uygulanır.
Ortopedi ve Travmatolojide Yapılan Tetkikler Nelerdir?
Ortopedi ve Travmatolojide, hastalıkların tanısını koymak ve doğru tedavi planını oluşturmak için çeşitli tetkikler ve testler kullanılır. Tetkikler ve testler, hastanın durumuna göre tek başına veya bir kaç tanesi bir arada kullanılarak doğru bir tanı konulur. Ortopedi ve Travmatolojide kullanılan tetkiklerden bazıları şunlardır:
- Kemik Dansitometresi: Kemik taraması olarak da bilinen kemik dansitometresinde kemikteki mineral yoğunluğu ölçülerek osteoporoz (kemik erimesi) riski varlığı kontrol edilir.
- Artroskopi: Eklemlerin iç yapısının incelenmesi için ve cerrahi müdahale gerektiren durumlarda kullanılan bir yöntemdir.
- Biyopsi: Kemik tümörleri ve diğer anormal oluşumların teşhisi için kullanılan bir yöntemdir.
- Kan testleri: Ortopedi ve travmatoloji ile ilgili olan enfeksiyon, romatizmal hastalıklar ve diğer sistemik hastalıkların teşhisinde kullanılır.
- Fonksiyonel testler: Uzmanlar tarafından, hastaların kas ve eklem hareketliliğini, kuvvetini ve dengesini değerlendirmek için çeşitli fonksiyonel testler uygulanır.
Ortopedi ve Travmatolojide Uygulanan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Ortopedi ve Travmatolojide uygulanan tedavi yöntemleri, hastanın durumuna ve teşhis edilen sorunun türüne bağlı olarak değişir. Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı, hastanın durumunu değerlendirdikten sonra uygun tedavi yöntemini belirler ve hasta ile birlikte en iyi sonucu verecek tedavi planını oluşturur. Ortopedi ve Travmatolojide kullanılan bazı yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
- İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, antienflamatuar ilaçlar, kas gevşetici ilaçlar ve enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotikler gibi çeşitli ilaçlar kullanılarak ortopedik hastalıkların semptomu azaltılır ve tedavi edilir.
- Fizik tedavi: Egzersizler, terapötik masaj uygulamaları, elektrik stimülasyonu, sıcak veya soğuk terapi gibi fizik tedavi yöntemleri ile kas, tendon ve eklem problemleri tedavi edilebilir.
- Protezler: Özellikle eklem kireçlenmesi gibi durumlarda, çeşitli sebeplerle hasar görmüş eklem yerine protezler kullanılarak eklem fonksiyonu geri kazandırılır.
- Cerrahi tedavi: Kırıklar, çıkıklar, bağ yaralanmaları, eklem problemleri, kemik tümörleri ve diğer ciddi problemlerin varlığında cerrahi müdahale gerekebilir.
- Dökümanter tedavi: İçi ilaçlı özel bir iğne ile kemik, eklemler ve yumuşak dokulara direkt olarak ilaç enjekte edilerek tedavi uygulanabilir.
- Ortez ve Protezler: Ortopedik ayakkabılar, kemik düzeltici cihazlar, çeşitli bacak ve kol protezleri, koruyucu dökümanter cihazlar hastaların ihtiyacına göre kullanılarak, hastanın işlevselliğini arttırmak amaçlı kullanılabilir.